Thống đốc NHNN nói về nạn tham nhũng trong ngành

Trong khuôn khổ kỳ họp Quốc hội đang diễn ra, một số đại biểu đã gửi văn bản chất vấn tới Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Văn Bình.

Theo Thống đốc Nguyễn Văn Bình, đạo đức cán bộ, công tác kiểm tra, giám sát và cơ chế quản lý, điều hành đều là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sai phạm trong hoạt động ngân hàng trong thời gian qua. Ngoài ra, Thống đốc còn nêu thêm nguyên nhân.

Theo ý kiến chất vấn của đại biểu Quốc hội Đỗ Ngọc Niễn (đoàn tỉnh Bình Thuận): “Tại báo cáo số 339/BC-CP ngày 13/10/2013 của Chính về công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm năm 2013 có đánh giá “Hầu hết các vụ án xảy ra trong lĩnh vực ngân hàng đều có sự tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp của cán bộ ngân hàng…”. Đề nghị Thống đốc cho biết, đó là do đạo đức cán bộ, do công tác kiểm tra, giám sát hay do cơ chế quản lý, điều hành? Đâu là vấn đề chủ yếu? Xin Thống đốc cho một lời khẳng định việc khắc phục, xử lý trong thời gian tới.”

Mới đây Thống đốc Nguyễn Văn Bình đã có văn bản trả lời ý kiến chất vấn trên. Theo đó, Thống đốc thừa nhận, trong thời gian qua, hệ thống tổ chức tín dụng (TCTD) đã có sự phát triển nhanh về quy mô, đa dạng về hoạt động nghiệp vụ. Bên cạnh những mặt tích cực góp phần quan trọng vào quá trình phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, tình hình vi phạm pháp luật trong lĩnh vực ngân hàng cũng trở thành vấn đề rất đáng lưu ý với tính chất ngày càng tinh vi, phức tạp.

Ngoài các hành vi vay ké, nội bộ thông đồng lấy quỹ, lập hồ sơ giả lấy tiền tiết kiệm, tiền vay,… như đã xảy ra trước đây, còn xuất hiện các hình thức vi phạm mới như: rửa tiền, sử dụng công nghệ cao để hoạt động cả trong lĩnh vực chứng khoán và ngân hàng… Tiêu cực, tham nhũng có liên quan trực tiếp đến khó khăn của nền kinh tế, sự suy thoái đạo đức của cán bộ thực thi nhiệm vụ, một số vụ vi phạm có tổ chức, hành vi vi phạm đặc biệt nghiêm trọng.

Nguyên nhân chủ yếu trong sai phạm hoạt động ngân hàng

Thống đốc Nguyễn Văn Bình cũng nêu rõ một số nguyên nhân chủ yếu dẫn đến các vụ việc vi phạm pháp luật trong hoạt động ngân hàng. Cụ thể:

Thứ nhất, do tác động của khủng hoảng tài chính, suy thoái kinh tế toàn cầu và kinh tế trong nước suy giảm, hoạt động đầu tư, thương mại và sản xuất kinh doanh trì trệ kéo theo những khó khăn trong hoạt động tài chính, ngân hàng nên vi phạm pháp luật trong lĩnh vực kinh tế nói chung và lĩnh vực ngân hàng nói riêng có chiều hướng gia tăng. Trong đó, lĩnh vực kinh doanh ngân hàng là lĩnh vực kinh doanh gắn trực tiếp với tiền tệ cũng là nơi mà bọn tội phạm cũng như những cán bộ ngân hàng thoái hóa biến chất lợi dụng chức năng nhiệm vụ để tham ô, tham nhũng và có các hành vi vi phạm pháp luật.

Bên cạnh đó, trong giai đoạn phát triển trước đây, nhiều TCTD đã nới lỏng các điều kiện cho vay, điều kiện giao dịch trong khi trình độ quản lý chưa theo kịp yêu cầu quản trị rủi ro nên đã xảy ra nhiều vụ việc sai phạm. Những sai phạm này đã không được phát hiện kịp thời hoặc phát hiện được nhưng xử lý chưa nghiêm do năng lực thanh tra, giám sát ngân hàng trong giai đoạn này còn nhiều hạn chế.

Cùng với những khó khăn của nền kinh tế trong thời kỳ suy thoái và việc tăng cường, hoàn thiện cơ chế quản lý, đẩy mạnh công tác thanh tra, giám sát ngân hàng nhằm siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong hoạt động tiền tệ ngân hàng của NHNN và các cơ quan chức năng từ năm 2012 trở lại đây nên những sai phạm trong ngành Ngân hàng giai đoạn trước đây đã được phát hiện và phản ánh đúng bản chất hơn, đồng thời cũng được xử lý nghiêm minh hơn.

Thứ hai, hệ thống quản trị, kiểm soát, kiểm toán nội bộ của TCTD còn hạn chế, có lúc, có nơi chưa theo kịp với sự phát triển của nền kinh tế thị trường đang hội nhập ngày càng sâu, rộng, dẫn đến sơ hở trong quản lý, điều hành, chưa phòng ngừa, ngăn chặn kịp thời, chậm hoặc không phát hiện được các hành vi vi phạm, tiêu cực, tham nhũng. Hệ thống công nghệ, năng lực quản trị rủi ro và trình độ cán bộ của một số ngân hàng hiện nay còn bất cập, trong khi đó các loại tội phạm mới, nhất là tội phạm công nghệ cao ngày càng tinh vi và chưa được cảnh báo kịp thời.

Thứ ba, một số ngân hàng, đơn vị/chi nhánh thuộc Ngân hàng thương mại vì sức ép lợi nhuận, sức ép thành tích đã nới lỏng điều kiện tín dụng, không tuân thủ nghiêm túc một số trình tự, thủ tục, quy định cho vay; không chuyển nhóm nợ theo quy chế; cho vay không có tài sản đảm bảo hoặc tài sản đảm bảo không đủ thủ tục pháp lý... Một số TCTD hoạt động thiếu công khai, minh bạch hoặc bị thao túng, chi phối bởi các cổ đông lớn, đặc biệt là trong việc cho vay, đầu tư tài chính phục vụ cho các công ty con của cổ đông lớn hoặc đáp ứng cho lợi ích riêng của cổ đông lớn và người có liên quan vượt giới hạn an toàn và tiềm ẩn rủi ro cao cho TCTD.

Thứ tư, một bộ phận cán bộ ngân hàng thậm chí có cả cán bộ cấp cao của ngân hàng thương mại (NHTM) suy thoái về đạo đức nghề nghiệp và vi phạm quy định của pháp luật, thậm chí câu kết với các đối tượng bên ngoài để phạm tội. Hội đồng quản trị, hội đồng thành viên, ban điều hành của một số TCTD còn buông lỏng quản lý và chưa thực sự quan tâm, chưa có biện pháp phòng, chống tham nhũng, tội phạm có hiệu quả. Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ nhân viên có nơi, có lúc còn làm chưa tốt.

Thứ năm, việc xây dựng, hoàn thiện thể chế pháp luật, cơ chế, chính sách quản lý đối với hoạt động tiền tệ, ngân hàng còn chậm, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, công nghệ thông tin ngày càng hiện đại, hoạt động ngân hàng ngày càng phát triển nhanh, đa dạng, phức tạp và tình hình tham nhũng, tội phạm cũng ngày càng tinh vi.

Thứ sáu, công tác thanh tra, giám sát ngân hàng, mặc dù đã có nhiều đổi mới và chuyển biến tích cực, nhưng vẫn còn hạn chế trong việc phát hiện và xử lý các hành vi tham nhũng, tiêu cực và tội phạm; nhiều vụ việc phát sinh không được phát hiện kịp thời. Việc phối hợp, trao đổi thông tin giữa cơ quan bảo vệ pháp luật với các đơn vị thanh tra, giám sát ngân hàng có thời điểm chưa được kịp thời, nhất là trong việc phối hợp thu hồi tài sản thất thoát, trao đổi thông tin, kinh nghiệm và các biện pháp phòng, chống tham nhũng, tội phạm...

Cùng với việc tìm ra nguyên nhân, NHNN cũng đã đưa ra giải pháp khắc phục tình trạng trên. Thống đốc nhận định, trước yêu cầu phát triển kinh tế và hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, trong thời gian tới tình hình cạnh tranh sẽ diễn ra gay gắt hơn, tình hình vi phạm pháp luật, tham nhũng, tội phạm kinh tế nói chung và trong lĩnh vực ngân hàng nói riêng sẽ tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp và khó lường với nhiều phương thức, thủ đoạn hoạt động tinh vi hơn, nhất là hoạt động có tổ chức, lợi dụng công nghệ cao, lợi dụng sơ hở của cơ chế, chính sách để vi phạm. Do đó công tác đấu tranh, phòng, chống tội phạm sẽ ngày càng phải được coi trọng, nhưng cũng sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn phức tạp hơn. Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục phối hợp với các cấp, các ngành có liên quan thực hiện có kết quả các biện pháp đấu tranh, phòng, chống tội phạm trong lĩnh vực ngân hàng.

Người đăng: NP

Xem thêm các bài viết cùng chủ đề với bài viết (phía trên):

Thống đốc NHNN nói về nạn tham nhũng trong ngành