Sưu tập tem - thú vui tao nhã

Mỗi người đều có niềm vui riêng trong cuộc sống và khi niềm vui đã trở thành đam mê thì ắt sẽ chuyển thành một thú vui tao nhã.

Sưu tập tem là thú chơi đòi hỏi người chơi ngoài niềm đam mê sâu sắc, còn phải có tính cần cù, cẩn thận, tỉ mỉ và phải thường xuyên trang bị thêm kiến thức mới. Anh nói muốn trở thành nhà sưu tập tem thực thụ, cần phải có quá trình từ thấp đến cao vì rất hiếm người đến với tem và trở thành nhà sưu tập tem như bị “tiếng sét ái tình”.

Anh Hàn Tấn Quang với những bộ sưu tập tem của mình

Anh Hàn Tấn Quang - chủ biên tạp chí Kiến Thức Ngày Nay - là người làm báo hơn 25 năm, nhưng ít nghe anh nói về nghề báo trong những lần có dịp tiếp xúc, thay vào đó lại được anh chia sẻ về những trải nghiệm thú vị trong việc sưu tầm đồ gốm sứ, tem hay thạch thiền...

Anh Bảy Câu, nguyên Chủ tịch Hội tem TP

Anh thích tem từ hồi còn đi học vì tuổi học trò có rất nhiều kỷ niệm trong trẻo và đẹp gắn liền với những bì thư. Thú sưu tầm bắt đầu từ lá thư gói ghém tình cảm của cô bạn học mà anh nâng niu cất giữ đến thư của cha mẹ và những người bạn học từ phương xa gởi về.

Anh lưu giữ cẩn thận các bì thư, sau đó học cách nhúng bì thư vào nước để có thể gỡ con tem ra mà vẫn còn nguyên vẹn, không bị rách đường răng cưa.

Tem Mạc Thị Bưởi

Thoạt nghe, chúng ta sẽ nghĩ việc chơi tem và những con tem nhỏ bé kia chẳng mang bao nhiêu ý nghĩa, nhưng nếu biết anh Quang đã có hơn 40 năm đến với thú vui sưu tầm tem và các loại hình khác như: bì thư ngày phát hành đầu tiên, tem xưa, tem chủ đề... thì chắc hẳn người chưa hiểu rõ về thú đam mê này sẽ ngạc nhiên thán phục.

Đôi khi do công việc bận rộn của người làm báo phải tạm gác thú đam mê tem, nhưng đến hôm nay anh Quang đã có khoảng gần 20 bộ tem chuyên đề, trong đó có bộ “Việt Nam đất nước con người” và “Dị dạng và chất liệu” (tem mạ vàng, đồng, bạc, tem in trên vải trên gỗ...) là hai bộ làm anh tâm đắc nhất.

Tem dị dạng

Khi ngồi cùng anh, ngắm nhìn và lắng nghe anh chúng ta cũng sẽ bị cuốn hút và trầm trồ thích thú với bộ chuyên đề “Hội họa thời kỳ Phục hưng của các danh họa” - đây là bộ chuyên đề đem đến cho anh nhiều sự thú vị vì đã sưu tầm các loại tem theo chủ đề trên và làm thành sáu album với gần 1.000 loại vừa tem vừa vật phẩm, chúng ta sẽ cảm nhận được thế nào là tình yêu sâu sắc anh dành cho tem.

Cảm xúc của anh bất tận khi nói về những kỷ niệm sưu tầm tem, khi phân tích những “kỳ hoa dị thảo” hay những gương mặt danh nhân văn hóa, lịch sử trên những con tem nhỏ bé với đủ mọi hình thù (hình thoi, hình tam giác, bình hành, ngũ giác...), đủ mọi chất liệu (vải, tem gỗ, tem phủ men, đá, tem có mùi chocolate, mùi hoa lài của Ấn Độ, tem dạ quang, tem ba chiều óng ánh), đủ màu sắc rực rỡ hay tinh xảo đến từng chi tiết.

Tem di tích văn hóa cổ xưa

Khi ấy con tem không chỉ đơn  giản nằm trên góc bì thư kia như cách nghĩ thông thường chúng ta vẫn nghĩ mà đã trở nên có tâm hồn và lung linh tuyệt tác như một công trình nghệ thuật tinh tế. Vì vậy, sẽ không quá lời nếu nói con tem chính là tấm danh thiếp của mỗi quốc gia.

Chơi tem và sưu tập tem cũng là cách kết nối với nhiều nhà sưu tập tem trong nước và bạn bè yêu tem trên thế giới. Hiện nay có khoảng trên 20 triệu người sưu tập tem trên toàn thế giới: chỉ tính riêng ở Mỹ đã có hơn 2 triệu người sưu tầm tem.

Tem và bao thư ngày phát hành đầu tiên

Vì sao có nhiều người đam mê tem như vậy? Câu trả lời đơn giản: sưu tập tem là một loại hình sưu tầm phổ cập mà từ học sinh nhỏ tuổi đến người lớn, từ người lao động đến giới trí thức đều có thể yêu thích và tham gia.

Lợi ích từ thú sưu tập này là người chơi sẽ được cập nhật những kiến thức phong phú thông qua mỗi con tem. Qua tem, chúng ta có thể có những hiểu biết cơ bản về đất nước, con người, những thắng cảnh và các sắc thái văn hóa, kinh tế và cả quá trình lịch sử cũng như chính trị của mỗi quốc gia.

Tem hoa

Để sưu tầm được những bộ tem này (dị dạng và chất liệu) anh phải mất trên 15 năm với nhiều cách thức khác nhau như mua hoặc trao đổi với bạn bè trong và ngoài nước.

Các loại tem quý lạ anh đã sưu tập rất ít quốc gia phát hành vì để làm được tem dị dạng phải có kỹ thuật in ấn hiện đại và chi phí rất cao so với các loại tem bình thường, vì vậy một số nước trên thế giới mỗi năm chỉ phát hành vài bộ tem, do đó việc sưu tập tem dị dạng, tem chất liệu, tem mùi rất khó khăn, kéo dài thời gian và chi phí cao hơn các loại tem khác.

Tem quý hiếm thường là tem xưa, tem in với số lượng ít, tem có sự cố hoặc bị thu hồi... Ở Việt Nam có con tem Mạc Thị Bưởi - một nữ anh hùng đã hy sinh trong thời kỳ chống Pháp - có giá cao nhất hiện nay do số lượng tem còn rất ít.

Tem mạ vàng

Để tìm được một con tem quý và lạ bổ sung vào bộ sưu tập, chúng ta phải tìm kiếm ở những địa chỉ đấu giá tem, giao lưu với các hội viên để trao đổi hoặc là những tình huống bất ngờ khi chúng ta ngẫu nhiên phát hiện những lá thư được dán vài con tem quý của cha ông để lại hay bạn hữu người thân gởi tặng, cũng có trường hợp chính người chơi tem qua nhiều năm tháng nghiên cứu tìm hiểu đã vô tình phát hiện một con tem khác lạ nào đó trong bộ sưu tập của mình... và nó trở thành quý hiếm.

Để giao lưu và trao đổi với bạn bè chơi tem trong nước và quốc tế chúng ta phải tham gia các câu lạc bộ tem của những quốc gia mà mình yêu thích hoặc thành phố mà bạn đang cư ngụ.

Tem do Brazil in nhân Tết Nhâm Tỵ

Riêng với anh Hàn Tấn Quang, vì quỹ thời gian quá ít ỏi nên anh chỉ dự những cuộc triển lãm tem ở một số nước như Trung Quốc, Thái Lan, Mỹ... và một số câu lạc bộ trong TP.HCM.

Sự trăn trở của anh là sự trăn trở chung của nhiều nhà sưu tập tem trong nước: ngành in tem của chúng ta chưa phát triển bằng một số nước trong khu vực.

Tem tình yêu do Thái Lan in

Ai cũng mong muốn có ngày được giới thiệu những bộ sưu tập tem Việt Nam có giá trị cao cả về nội dung lẫn hình thức cũng như chất lượng và chất liệu đến bạn bè chơi tem trên thế giới với niềm tự hào về đất nước và con người Việt Nam.

Khi kết thúc buổi chuyện trò bằng việc giới thiệu những con tem đã được nhiều thế hệ trên thế giới lưu giữ từ những năm 1840 đến nay, anh trầm giọng chia sẻ:

Tem do Brazil in năm Ngọ 2002

“Thời gian trên 150 năm của một con tem đủ để chúng ta hiểu rõ giá trị của các bộ sưu tập tem chưa hẳn tính bằng tiền, mà ở chỗ đã có những con người thay phiên nhau gìn giữ, bảo tồn tem suốt một thời gian dài, đó chính là ý nghĩa mang giá trị tinh thần bền vững”.

Quan sát cách anh ngắm nhìn những con tem say sưa, đôi mắt sáng lên khi giải thích ý nghĩa từng con tem, đặc biệt trong những bộ tem chủ đề, giọng nói hân hoan khi bàn về những điển cố, điển tích, sự kiện liên quan tới từng con tem một cách súc tích, mạch lạc và rõ ràng, chợt nhận ra anh vừa truyền cảm hứng đam mê về một thú chơi hay, đẹp cho những người chưa một lần “Chạm ngõ” niềm vui này.

Tem dị dạng

Có thể nói sưu tập tem là một thú chơi tao nhã nhưng lại mang ý nghĩa tinh thần to lớn và rất đáng trân trọng của những nhà sưu tập tem.

Theo DNSGCT

Xem thêm các bài viết cùng chủ đề với bài viết (phía trên):

Sưu tập tem - thú vui tao nhã